GALLIA ROMANA

Corpus des textes et représentations
des antiquités gallo-romaines (XVe siècle - XVIIe siècle)

Notice

Ville Jouy-aux-Arches (Moselle, 57)
Sujet(s) Aqueduc de Gorze
 
Auteur(s) Ortell, Abraham dit Ortelius. Cosmographe et cartographe (1527-1598)
  Vivian, Johan. Négociant à Valenciennes (XVIe siècle)
Support Imprimé
Date 1584
Inscription
Références Ortelius/Vivianus 1584, p. 46-48
Bibliographie Flotté/Fuchs 2004, p. 527-529 ; Lemerle 2005, p. 124-125
Remarques

La description est accompagnée d’une gravure (1584, p. 47). L’aqueduc antique traverse la Moselle au sud de Metz à hauteur de Jouy-aux-Arches. Il en subsiste aujourd’hui encore d’importants vestiges sur la commune (16 arches soutenues par 17 piles). Le texte est cité en 1616 par Just Zinzerling (p. 21-22) mais attribué à Divaeus (P. van Dieve) cité d’après Merula

Transcription 

« In hoc itinere pagus est Iouy vulgo dictus. inter montium radices, & Mosellam, ubi quantacumq[ue] est inter montes utrosque, qui ripas ambiunt distantia, aquæductus antiquitus fuisse, indicant ejusdem, quæ adhuc exstant, reliquiæ, ea figura, quali arcum hic unum depinximus : eorum enim adhuc restant multi, suntque ex albo lapide, in laterum formam dissecto, & nonnulli quoque ejusdem operis in adversa ripa cernuntur. Incolæ asserebant in eodem loco fontem hodieq[ue], quamuis hos arcus (solita inscitia) ponti inseruiisse (sic) putantes, & ab hoc pago in montis ipsius jugo minores alios arcus fuis[47]se dicebant, qui versus urbem Metensem quæ i hinc distat M. excurrisse viderentur. Altitudo juxta ripam pedum est circiter LX. Unde conjicere est, quanta totius operis moles fuerit, quantaque altitudo arcuum qui in ipso erant fluminis alveo, quorum hodie nihil superest. Referebant iidem incolæ superiorem arcuum [48] partem planam omnino esse, cœmento rubei coloris inductam, & in ejus medio domunculam non ita multis abhinc annis adhuc fuisse, ab utraque parte patentem, quam nos partem tecti fuisse quæ tubum tegeret suspicabamur. »