GALLIA ROMANA

Astruc 1737, p. 243-315 ; Bonnard 1908, p. 362-364 ; Lugand/Bermond 2001, p. 182-185

Dans une gravure hors texte N. Dortoman donne le plan des installations thermales. En 1529 le chapitre des chanoines de Montpellier loua les bains à une famille Périer qui les exploita jusqu’au XVIII^e siècle

« Alueus denique obsoletus cum gutturniis : antiquitatis Thermarum argumentum & monimentum est. Hic quia vicinior diruto templo, sicque superior & altior sede nunc in usu existente & recentato balneo, aquam nullam continet. Ex his liquere arbitror, aliâs etiam has Thermas adyti ritu populo ægro patuisse, tametsi quo & quanto id tempore acci[28]derit, augurari sit difficile. Notandum autem alueum veterem retorridum nos in aliarum rerum cognitionem deducere. Primò, Scaturiginem à septentrionalibus monticulis deriuari, quæ sidens magis indies per alueum altiorem exilire & emergere nequit. Nam Vitruuio teste, librata aqua perpendiculariter tantum ad suam intrinsecam scaturiginem assurgit è terræ gremio naturaliter : ad arte libramentum aquæ in centenos pedes sursum elici minimum censetur Plinio. Hoc natura quodamtenus æmulatur ob angustias viarum & calorem rarefacientem aquas & ebullire facientem, si fides Vitruuio. Secundò, Aluei nouitii fundum inundari non posse, eò quod per gutturnium paludibus superius foret vacuandum : [29] at fundum Barathri huius vsualis nostri inferius multo est ipsis paludibus. Tertiò, Metuendum ne sese denuo subducant aliquando, alueumque modernum deserentes aquæ se exonerent per subterraneos cuniculos in stagnum, in quo præsentes earum gurgites & bullæ conspicuæ sunt : neue ob squalorem regionis, kat’a)nudri&aj planè turbentur, rigeant, cedant toto anno, vt nunc circa solstitia potissimum contingit. »